Volgende zwangerschappen

Een moeizaam verlopen zwangerschap draagt sporen na als het gaat om de keuze voor een volgende zwangerschap. Wanneer de term HELLP/pre-eclampsie in de medische status opduikt, werpt dit meestal nog een extra drempel op. Een voorgeschiedenis van een ernstig zieke moeder en een in sommige gevallen (veel) te vroeg geboren of zelfs overleden kind staat menigeen in het geheugen gegrift. De angst voor herhaling zit er diep in.

Knagende onzekerheid
Die angst beïnvloedt niet alleen het stel zelf maar ook hun directe omgeving en onwillekeurig in een aantal gevallen ook de professionals die hen bijstaan. Zijn er obstakels in medische zin? Is er een behandeling die deze obstakels kan wegnemen of verminderen? Is daarmee herhaling van HELLP/pre-eclampsie te voorkomen? Zelfs als deze vragen naar tevredenheid kunnen worden beantwoord, dan nog blijft de onzekerheid knagen. Volledige garantie op succes valt niet te geven. De factor onvoorspelbaarheid is niet uit te wissen en dat weten vrouwen met HELLP/pre-eclampsie als voorgeschiedenis maar al te goed. De onbevangenheid is eraf. Het ideaalplaatje van stralende moeder met een blakende baby in het kraambed ligt aan diggelen. Immers: het is al eens (bijna) misgegaan. Deze ervaring maakt de afweging al dan niet 'voor een baby te gaan' tot een lastige. Ieder stel komt, al dan niet na advies van professionals, tot een eigen keuze. Een stel wikt en weegt en komt met argumenten die voor hen in hun specifieke omstandigheden doorslaggevend zijn. Ieder stel heeft een andere uitgangspositie, mannen en vrouwen hebben een ander referentiekader en karakter en levenshouding spelen een rol bij de besluitvorming.

Zoveel mensen, zoveel opvattingen
De ene vrouw overleeft ternauwernood haar zwangerschap, is dolblij met haar weliswaar veel te vroeg geboren maar gezonde baby en besluit het lot verder niet te tarten. Een andere vrouw daarentegen kiest in vergelijkbare omstandigheden ervoor nog een keer zwanger te worden. Een vrouw die haar kind verloor bij de geboorte zou wel willen maar haar man durft niet meer. Bij het idee alleen al staat hij doodsangsten uit. Een vrouw die per ongeluk zwanger raakt na een dramatisch verlopen zwangerschap is zo bang weer HELLP/pre-eclampsie te krijgen, dat ze een abortus overweegt. Zoveel mensen, zoveel opvattingen. Het woord 'kiezen' werkt wellicht versluierend in dit verband. In hoeverre hébben deze stellen iets te kiezen? De keuze om de statistieken te verslaan? Het beter te doen dan de voorspellingen? Wie garandeert hun dat een volgende zwangerschap wel in een roze wolk eindigt? Een van de geïnterviewde vrouwen formuleerde het besluit om het bij één kind te houden als een 'non-keuze': 'We hadden na de gesprekken met de artsen niet het gevoel dat we zoveel te kiezen hadden.' Een dergelijke reactie is begrijpelijk gezien haar horrorervaringen en het langzame herstel na haar HELLP/pre-eclampsie in zowel fysiek als mentaal opzicht. Los van het fysieke is de mentale revalidatie namelijk een niet te onderschatten factor bij de keuze voor een eventuele volgende zwangerschap. De gevoelens van angst en controleverlies waarmee de vrouwen kampten tijdens en na hun HELLP/pre-eclampsie, werken lang door op hun gestel. Om nog niet te spreken van de gevoelens van intense machteloosheid bij hun partners die hun vrouw zo ziek hebben gezien. Ze zijn onmiskenbaar van invloed op de keuze voor een volgende zwangerschap.

Extra controles
In medisch opzicht is de uitgangspositie voor vrouwen die opnieuw zwanger willen worden na HELLP, niet eens zo beroerd. Globaal gezegd verloopt een volgende zwangerschap (mits met dezelfde partner) in de meeste gevallen gunstiger, zo blijkt uit de statistieken. Als het al tot HELLP/pre-eclampsie komt, is dit meestal in een later stadium van de zwangerschap en met minder ernstige complicaties. Met het oog op te verwachten problemen zijn er maatregelen te treffen zoals het preventief gebruik van bloeddrukverlagende medicatie en/of bloedverdunnende middelen. Extra controles helpen ook om eventuele problemen voortijdig in kaart te brengen en op tijd te kunnen ingrijpen. Een volgende zwangerschap tot een goed einde brengen is met wat kunst en vliegwerk heel wel mogelijk na HELLP/pre-eclampsie. Toch hierbij de aantekening dat deze vlieger niet voor alle vrouwen opgaat. Er is een aantal vrouwen dat consequent slechte kaarten trekt als het gaat om het risico op herhaling van HELLP/pre-eclampsie. Dat geldt bijvoorbeeld voor vrouwen met een specifieke auto-immuunaandoening als diabetes of antifosfolipidensyndroom. Voor hen is het herhalingsrisico groter, al betekent dit geenszins dat HELLP/pre-eclampsie daadwerkelijk opnieuw optreedt. Alle statistieken en kansberekeningen ten spijt.

Speculeren over kansen
Hoogleraar verloskunde Arie Franx: 'Ooit voerde ik een lang en intensief gesprek met een stel over de risico's op herhaling van de problemen in een eerdere zwangerschap. Statistieken, kansberekening, procenten, het kwam allemaal aan bod. Op een gegeven moment verzuchtte de vrouw: 'Als ik het goed begrijp kan het goed en kan het fout gaan.' Inderdaad de enig juiste conclusie. We kunnen speculeren over kansen, meer niet.' Anders gezegd: Statistiek zegt niets over het individuele geval. En het is precies dat individuele 'geval', die vrouw en haar partner, dat zich voor de lastige keuze geplaatst ziet. Rationeel beschouwd is het een afweging van risico's en kansen, maar de vrees voor herhaling beïnvloedt nu eenmaal het besluitvormingsproces. Legt het stel de focus op de kansen of op de risico's? Hoe artsen zich hierin opstellen, speelt een rol, al is het niet altijd een doorslaggevende. Soms lijken de kaarten voor een volgende zwangerschap ongunstig, maar waagt een stel het erop. Is het een dubbeltje op z'n kant dat net de goede kant op valt. Tot groot geluk van alle betrokkenen. Hein Nieuwhof vertelt hoe het voor hem en zijn vrouw Herma was: 'De kans op herhaling was groot, dat maakte het spannend. Bang waren we, maar ook optimistisch. Die gevoelens wisselden elkaar voortdurend af. Toch overheerste het verlangen naar een kind. Uiteindelijk bleek de wens groter dan de angst.' Wens tegenover angst. Realiteitszin tegenover ongefundeerde hoop. Het is maar net welke bril je op zet.

Website door Creative Kingdoms