Een witte roos aan ons hart

'We werden Opa en Oma van een gezonde baby, maar de tol was zeer hoog, want we verloren onze dochter Hiske op 32-jarige leeftijd aan het HELLP-syndroom.' Zo luidde de eerste regel van het verhaal dat Greetje en Henk van Dijk uit Ter Apelkanaal ons stuurden.

Wat opviel, behalve de indrukwekkende inhoud ervan, was dat de bijdrage uit exact duizend woorden bestond, de richtlijn vanuit de redactie voor de lengte van een ervaringsverhaal. Dat ieder mogelijk woord 'benut' werd, deed ons eens te meer vermoeden dat er een groot verdriet achter deze tekst schuilging. Een verdriet dat wellicht niet eens in woorden te vatten is. We zochten contact en waren van harte welkom voor een nader gesprek. 'Zoveel lotgenoten kennen wij niet en als we anderen kunnen helpen met ons verhaal, dan doen we dat met liefde', zo kregen we als antwoord.

Een stralende voorjaarsdag in mei, een verbouwd boerderijtje in Groningen met een prachtig aangelegde tuin. 'Hiske hield ook zo van tuinieren', zo vertelt Greetje van Dijk, 'Wat dat betreft leek ze sprekend op haar vader. Ze deed liever de tuin dan de afwas! Geen grassprietje zat verkeerd, bij wijze van spreken. Ze hadden een tuin met een pergola en het toppunt van geluk zou zijn als daar een ooievaar op zou staan, waar ze samen met haar man Harrie naar kon kijken. De ooievaar hebben we er neer gezet, maar helaas kon ze er zelf niet meer van genieten.'

Witte rozen voor Hiske
De witte roos die ik voor ze heb meegenomen, krijgt een plekje naast de foto van Hiske met haar pasgeboren zoontje Jelmer. Het roept meteen herinneringen op, want: 'Hiske hield erg van witte bloemen, en op de herdenkingsplechtigheid waren er alleen maar witte bloemen, vooral witte rozen.' Ze pakt wat spullen erbij en overhandigt me het gedicht 'de witte roos', dat ze voorlas voor haar dochter. Een citaat hieruit:

'Zo wordt jouw naam
een witte roos aan ons hart
bloeiend voor altijd
geurig en welriekend
maar ook doornig stekend
want jij bent er niet
als wij jou roepen
en ons zoeken
zal nooit vinden worden.'

In een paar dichtregels het verdriet van een ouderpaar gevat. Een dochter verliezen, zo totaal onverwacht, vlak nadat ze het leven heeft gegeven aan een gezonde zoon. Het is bijna niet te bevatten. Ook voor haar man Harrie en de verdere familie- en vriendenkring was het een groot verlies, en niet in de laatste plaats voor de jonge Jelmer, die zonder zijn moeder zal opgroeien. In deze bijdrage ligt het accent op het perspectief van Hiske's ouders. Hoe hebben zij alles wat gebeurd is ervaren en hoe kijken ze nu, na anderhalf jaar, terug op die dramatische dag op 24 november 2002?

Gezond en levenslustig
'Hiske was een sportieve, levenslustige meid, die volop in het leven stond. Ze had een goede baan als projectleider bij KEMA quality in Arnhem. Een baan die haar veel uitdaging bood en waar ze met plezier werkte. Uit hoofde van haar functie reisde ze veel, o.a. om elektrische apparatuur te testen. In haar studietijd was ze actief in de voetbalwereld, eerst zelf als speelster en later als jeugdleidster. Bovendien werd ze later actief als triatlonatlete. Ze beoefende het hardlopen, zwemmen en fietsen met hartstocht. Trouw deed ze haar trainingsrondjes op de club en wist zelfs een kwart triatlon te volbrengen. Tot ze viereneenhalve maand zwanger was, deed ze nog mee met de training. Daarna kwam ze iedere week, voor een bakje koffie en om haar clubgenoten aan te moedigen. Ook haar man Harrie was actief in deze tak van sport, maar Hiske was de motor.'

Er valt een stilte. 'En dan ineens is ze er niet meer. Onvoorstelbaar. We hebben na haar overlijden nog wel stukjes film gezien van wandelvakanties met de activiteitenclub van de KEMA, dat was wel heel emotioneel. Dan zie je haar gezond en wel, genietend van het leven. Dan is het bijna niet voor te stellen dat dit heeft kunnen gebeuren.'

Een normale zwangerschap
'Het leek allemaal zo goed te gaan. De zwangerschap verliep voorspoedig, op de gebruikelijke kwaaltjes na, zoals misselijkheid en vermoeidheid. Hiske was uitgerekend op 21 november 2002. Op 14 november werd ze door de verloskundige doorgestuurd naar het ziekenhuis met een verhoogde bloeddruk en eiwitten in de urine. De onderdruk varieerde van 80 tot 90 en weer 80. Vanaf dat moment bleef ze onder controle bij de gynaecoloog en moest ze rustig aan doen. Ze voelde zich verder prima en hield zich aan de voorschriften. Harrie was erg zorgzaam en deed alles voor haar. Om de paar dagen ging ze voor controle en dat was steeds in orde. Ze ging zelfs op de fiets, want 'het was zo dichtbij en dan halen we nog even een frisse neus'. Op zaterdag 23 november werd ze 's nachts wakker met weeën en al vlot waren ze in het ziekenhuis, waar om 6.18 uur zoontje Jelmer werd geboren. Kerngezond en met een gewicht van ruim zes pond.'

Plotseling is alles anders
'Wij werden op zondagmorgen de 24e gebeld door Hiske zelf, ze klonk dolgelukkig en alles was goed. Wij maakten al aanstalten om naar Doetinchem af te reizen om het jonge ouderpaar te zien, maar rond het middaguur belde Harrie ons, erg ontdaan. Het ging helemaal niet goed met Hiske en het was beter als er geen bezoek kwam. Wij hebben haar toen ook nog even gesproken en ze klonk erg ellendig. Ze vond het ook erg bezwaarlijk als wij het hele eind nog moesten rijden, het was immers een paar uur rijden. Uiteindelijk zijn we toch in de auto gestapt en toen we aankwamen, werden we meteen opgevangen bij de kraamafdeling. Hiske was zojuist naar de IC gebracht. Het bleek dat ze 's ochtends erge hoofdpijn had gekregen, die steeds heviger was geworden. Ze kon geen licht meer verdragen en moest erg overgeven. De bloeddruk steeg tot gevaarlijke hoogten en ze was vreselijk gaan vloeien. De verpleging bleef haar maar verschonen, maar elke keer verloor ze opnieuw bloed. Haar bloedstolling was totaal verstoord, zo bleek. Ze kreeg magnesiumsulfaat toegediend, maar kreeg desalniettemin zwangerschapsstuipen. Net op het moment dat ze dachten dat ze wat rustiger werd, zakte ze echt weg en is ze met spoed naar de IC gebracht. Ze vertelden ons dat ze een lichte narcose had gekregen, opdat haar lichaam tot rust kon komen.

Vervolgens werden we bij onze schoonzoon en bij de pasgeboren Jelmer gebracht. Harrie zat er zo verslagen bij. Hij kon het amper bevatten allemaal. Net als wij overigens, want ja, het gaat zo plotseling en zo snel, dat is niet te begrijpen. Voor onze kleinzoon hadden we niet eens zoveel aandacht. We waren zo bezorgd om Hiske, dat overvleugelde alles op dat moment. Ik heb Jelmer wel vastgehouden en er is een foto gemaakt, maar het voelde heel onwezenlijk. Kennismaken met de baby, het klinkt misschien raar, maar het zegt je weinig in zo'n situatie.

In de loop van de avond kwamen onze andere kinderen ook, net als haar beste vriendin Renate met haar partner. De artsen vertelden ons dat Hiske aan de beademing lag en dat de bloedsomloop voor haar geregeld werd. Nog weer later kwam de neuroloog ons melden dat ze een fatale hersenbloeding had gehad en dat alle belangrijke functies waren uitgevallen. Ze was klinisch al dood. Dan heb je echt het gevoel dat je gek wordt. Besef van tijd heb je al helemaal niet meer. 's Ochtends krijg je een kleinzoon en nog voor middernacht verlies je je dochter.'

Hoe hierop te reageren?
Opnieuw valt er een stilte. Tranen worden weggeslikt, koffie bijgeschonken en broodjes uit de keuken gehaald. We happen in een broodje, terwijl ik naar woorden van medeleven zoek. Hoe hierop te reageren?

'Het ergste is als mensen je uit de weg gaan. Je ziet ze snel de weg oversteken, terwijl ze eerder altijd stopten voor een praatje. Of als ze je na een jaar vragen: 'Ben je daar nu nog mee bezig?'. Alsof zoiets ooit uit je gedachten gaat. Het gaat om je kind!! Mensen hoeven helemaal niet zo veel te doen; vaak is een luisterend oor al genoeg. Maar voor sommigen is dat te moeilijk. Als iemand huilt, ga niet sussen, maar laat stromen die tranen. Laat iemand zijn verhaal maar doen. Desnoods honderd keer. Als het er maar mag zijn. Wat dat betreft was Renate een grote steun, haar aanwezigheid alleen al was al fijn. Daarnaast zorgde ze ook nog eens voor praktische hulp, eten koken, helpen met voorbereidingen voor de crematie, enzovoorts. Er was natuurlijk in praktische zin heel veel te regelen voor Harrie en Jelmer. We hebben bewust wél de ooievaar geplaatst in de tuin, en een mooi geboortekaartje verstuurd. Daar had Jelmer recht op, en Hiske zou het zeker zo gewild hebben. Het wil niet zeggen dat het altijd even makkelijk was.'

Het helpt om met haar bezig te zijn
'De uitvaartplechtigheid was erg indrukwekkend, met mooie woorden over Hiske en muziek waar zij van hield. Onder meer Guns 'n Roses – November Rain. Later zijn we ook wel naar popconcerten geweest van bands waar zij van hield, zoals Iron Maiden. Dat voelt dan toch een beetje alsof je contact met haar hebt, via de muziek. Meer in het algemeen helpt het om met haar bezig te zijn, zoals haar spulletjes bekijken en in handen houden.'

Haar stem op het antwoordapparaat
Henk vult aan: 'Toen ik eind vorig jaar met de vut ging, ruimde ik op het werk mijn spullen op. Op het prikbord hing een kindertekening van Hiske, vol punaisegaatjes van alle verhuizingen op de werkvloer. Dat is dan zo emotioneel, om die eraf te halen en mee naar huis te nemen. Tegelijkertijd is het fijn, om iets dergelijks van haar te hebben. We bewaren ook veel, misschien wel te veel. Maar alles heeft zo'n waarde opeens. Hiske was zuinig op haar spullen en gooide niet snel iets weg. Haar broodtrommeltje van de middelbare school, de beker waaruit ze altijd karnemelk dronk, het is er allemaal nog. Zeker ook voor Jelmer later, dat hij weet wie zijn moeder was. Dat is zo belangrijk. Zo hebben we ook Hiske's stem op het antwoordapparaat opgenomen. Dat doet je wel wat hoor. Het zijn juist die ogenschijnlijk kleine dingen waarin je haar zo kunt missen.'

Greetje: 'Ik ben in mijn wanhoop vaak van huis weggevlucht, dan reed ik naar Emmen, gewoon om er even uit te zijn. Ik heb heel wat kinderkleertjes gekocht voor Jelmer, als troost voor mezelf. Confronterend was dan wel weer dat ik naar mijn idee overal moeders met dochters zag, samen met een kleinkind in de wandelwagen. Dat deed dan zo zeer. Zo hadden wij ook moeten lopen, dacht ik dan opstandig. Maar ja, je kunt de feiten niet veranderen.'

De informatievoorziening vanuit het ziekenhuis
'Het contact met de artsen was goed, ze waren eerlijk en zorgzaam. Ze hebben gedaan wat ze konden, maar hier was geen redden meer aan. In het nagesprek met de gynaecoloog, in februari, werd ons dat opnieuw duidelijk. In die zin verwijten we niemand iets. De verpleegkundigen waren erg lief voor Jelmer. Ze namen meteen het initiatief om een dagboekje te starten, samen met Harrie. Dat is fijn om te hebben, ook voor later. De HELLP-stichting werd overigens niet genoemd door de artsen, dat was achteraf wel jammer. Nu kwam ik via een artikel in de Margriet met de Stichting in aanraking.'

Hoe het is om kleinzoon Jelmer te zien opgroeien
'Het is een prachtig mannetje om te zien en om mee te maken. Hij komt hier regelmatig logeren en dan genieten we enorm van de gezellige drukte die dat met zich meebrengt. Het is wel wrang dat Hiske hem niet kan zien opgroeien en dat hij nooit zijn moeder zal meemaken. Ik herinner me nog wat iemand tegen me zei, vlak na Hiske's overlijden: 'Heeft hij er afstand van gedaan, of komt het kind bij jullie in huis?' Dat heeft me zo gekwetst. Harrie heeft er nooit over getwijfeld dat hij voor Jelmer zou zorgen. Met heel zijn hart heeft hij daarvoor gekozen. Maar de mensen hebben zo snel hun mening klaar. Dat is weleens moeilijk.

Jelmers verjaardag is natuurlijk ook een dubbel moment; zijn geboortedag en Hiske's sterfdag. Toch doen we ons best om er voor hem een mooie dag van te maken, met slingers en al. Feestdagen zijn sindsdien sowieso moeilijker voor ons gezin, er is altijd die lege plek. Dat gaat nooit meer over. Het zal wel slijten, maar weggaan doet het nooit. We zitten nu in het tweede jaar nadat het gebeurd is, dat is misschien nog moeilijker dan het eerste jaar. Het is nu zo definitief, lijkt het wel. Alsof je het nu pas echt beseft.'

Eerst overleven, dan verwerken
'Dat eerste jaar ben je nog zo druk met overleven, dan kom je aan het verwerken eigenlijk nog niet toe. Dat zagen we ook aan Harrie. Hij was zo druk met alles; zorgen voor Jelmer op de eerste plaats, en dan zijn eigen zorgen en verdriet nog. Dat was wel zwaar. Hij kreeg van alle kanten hulp, dat was geweldig, maar ja, uiteindelijk moet je het toch zelf zien te redden. Zijn emoties toonde hij niet zo; hij wilde vooral overeind blijven en niet klagen. Hij wilde ons ook niet extra met zijn verdriet belasten, wij hadden het ook al moeilijk genoeg, vond hij. Gelukkig hebben we een sterke band onderling, dat is erg waardevol.'

Inmiddels heeft Harrie een lieve vriendin gevonden in Gerda. Zij is weduwe met een zoontje van vijf jaar. Wat begon als het delen van ervaringen, is langzaamaan tot een relatie uitgegroeid. 'We zijn dankbaar dat zij elkaar hebben gevonden. Het voelt alsof we er een schoondochter bij hebben gekregen. Natuurlijk, het is ook wel eens even slikken, zeker omdat Jelmer haar als zijn moeder gaat zien. Tegelijkertijd is het ook heel mooi dat het zo gaat tussen die twee. Gelukkig kunnen we open met elkaar praten en is er veel begrip over en weer.'

Kort geleden is het huis in Doetinchem verkocht en leeggehaald. 'Op een bepaalde manier is dat weer een stukje afscheid nemen. Alles wat je dan weer tegenkomt.... Hiske was erg creatief, nu nog vinden we mooie kaartjes die ze gemaakt heeft. Toen haar vriendin Renate van haar eerste kindje beviel, een jaar na Hiske's overlijden, kreeg ze van Harrie een door Hiske gemaakt kaartje ter felicitatie. Dat zijn bijzondere momenten, die we koesteren.'

'Soms komen dingen ook op een bijzondere manier bij elkaar. Onze oudste zoon en zijn vriendin vertelden ons vlak na Hiske's crematie dat zij hun eerste kindje verwachtten. Ze wisten dat toen nog maar net, en vonden het heel moeilijk om dat te vertellen. Een nieuw leven, zo pril nog, dat zich aankondigt. Mooi, maar tegelijkertijd voelde het zo verdrietig, dat Hiske dit niet meer mee mocht maken. Dit heeft duidelijk een schaduw op de zwangerschap geworpen, vooral ook omdat het medisch gezien best spannend was; onze schoondochter bleek een stollingsafwijking te hebben en werd nauwlettend in de gaten gehouden. Het is gelukkig allemaal goed gegaan en er is een gezonde dochter geboren.'

'Een ding is zeker: je leven wordt nooit meer als voorheen. Je staat echt anders in het leven en bent je meer bewust van de kwetsbaarheid van een mensenleven. Dat heeft sommige vriendschappen echt verdiept. Dankbaar voor wat er is en proberen toch ook verder te gaan, dat is wat we doen. Hiske zou niet anders gewild hebben, daar zijn we van overtuigd.'

Dit interview verscheen eerder in Inzicht, een uitgave van de Stichting HELLP-syndroom. Daarnaast is het verschenen in het boek 'Geen roze wolk', een publicatie van de Stichting HELLP-syndroom.

Website door Creative Kingdoms